Anusklachten

Wat zijn anusklachten?

Klachten van de anus (poepgat) komen vaak voor en kunnen veel oorzaken hebben. Je kunt last krijgen van pijn, jeuk, bloedverlies, afscheiding en/of een zwelling in of rondom de anus. Gelukkig gaat het bijna nooit om een ernstige aandoening. Hieronder de meest voorkomende oorzaken: 

Anuskloofje of scheurtje (fissura ani): 

Een anuskloofje of scheurtje is een wondje in de huid van de anus. Dit wondje zorgt dat poepen pijn doet en dat er bloed bij je poep of op het wc-papier kan komen. Zo’n kloofje ontstaat door een te grote druk op de anus, bijvoorbeeld door te harde ontlasting (poep) of het hebben van seksueel contact via de anus. Anuskloofjes kunnen geen kwaad maar kunnen wel vervelend zijn.  

• Wat kun je zelf doen? 

Het is belangrijk om te zorgen dat de ontlasting zacht is en je er niet voor hoeft te persen. Zorg dus dat je voldoende drinkt (1,5-2 liter per dag), genoeg beweegt en veel vezels eet. Ga bij aandrang om te poepen direct naar het toilet, stel het niet uit. 

• Heb je medicijnen nodig? 

Anuskloofjes kunnen vanzelf genezen, maar als je er veel last van hebt kan je huisarts je een crème voorschrijven. Voor de pijn kan een verdovende crème als lidocaïnevaselinecrème helpen. Een andere mogelijkheid is diltiazemcrème, deze crème zorgt voor een betere doorbloeding bij de anus. Hierdoor kunnen anuskloofjes sneller genezen. Je huisarts kan je ook een medicijn voorschrijven om de ontlasting zachter te maken.  

Aambeien (hemorroïden): 

Aambeien zijn uitzakkingen van aders (bloedvaatjes) rond de anus. Doordat de aders opzwellen kunnen ze gaan uitstulpen. Ze kunnen aan de binnenkant van het laatste stukje darm (inwendig) of aan de buitenkant bij de anus (uitwendig) zitten. Door persen (bijvoorbeeld bij het poepen of bij een bevalling) of door lang staan, zwellen de aders op en ontstaan er aambeien. Aambeien komen vooral voor bij mensen vanaf 50 jaar. Aambeien kunnen verschillende klachten geven zoals bloed of slijm bij de ontlasting, jeuk rondom de anus en pijn of een drukkend gevoel.  

• Wat kun je zelf doen? 

Het is belangrijk om te zorgen dat de ontlasting zacht is en je er niet voor hoeft te persen. Zorg dus dat je voldoende drinkt (1,5-2 liter per dag), genoeg beweegt en vezelrijk eet. Ga bij aandrang om te poepen direct naar het toilet, stel het niet uit. 

• Heb je medicijnen nodig? 

Aambeien verdwijnen vaak vanzelf. Er zijn verschillende crèmes beschikbaar om de pijn en jeuk bij aambeien te verlichten, bijvoorbeeld zinksulfaatcrème of lidocaïnevaselinecrème. Daarnaast kan je huisarts je een medicijn voorschrijven om je ontlasting zachter te maken.  

Perianaal abces: 

Continue hevige pijn aan de anus kan komen door een abces. Een perianaal abces is een ontsteking bij de anus met een holte waar pus in zit. Vaak is dit abces te zien en te voelen als een rode, warme zwelling naast de anus. Het abces kan ook dieper zitten, onder de huid of tussen de spieren. Er is dan niets te zien, terwijl er wel veel pijn in de buurt van de anus zit. Naast erge pijn kun je er ook koorts bij hebben. Een perianaal abces kan ontstaan uit een slijmklier bij de anus. Er hopen dan bacteriën in de slijmklier op. Het kan ook komen door een chronische ontstekingsziekte van de darmen, zoals de ziekte van Crohn.  

• Wat kun je zelf doen? 

Als je denkt dat je een ontsteking of abces bij je anus hebt, is het belangrijk een afspraak te maken met je huisarts.  

• Heb je medicijnen nodig? 

Medicijnen helpen niet bij een perianaal abces. Vaak moet een chirurg in het ziekenhuis het abces openmaken, hierdoor zal de pijn aan de anus minder worden.  

Perianaal eczeem: 

Eczeem rondom de anus komt veel voor en kan hevige jeuk geven. Krabben kan de jeuk nog erger maken. Er zijn verschillende soorten en oorzaken van perianaal eczeem. Zo kan er eczeem ontstaan door chemische middelen (bijvoorbeeld parfum of zeep) of doordat de huid rondom de anus te vochtig is, door bijvoorbeeld ontlasting of vochtig toiletpapier.   

• Wat kun je zelf doen? 

Hygiëne is belangrijk: zorg dat de huid rond de anus goed schoon en droog is. Gebruik geen zeep of geparfumeerd vochtig toiletpapier bij de anus. Draag katoenen ondergoed en probeer niet te krabben. 

• Heb je medicijnen nodig? 

Bij eczeem kan de huisarts je een ontstekingsremmende (hormoon)crème geven. Als je ook een ontsteking met een schimmel of bacterie hebt, zal je huisarts kiezen voor (een combinatie met) een antibiotica crème of antischimmelcrème.   

Genitale wratten (condylomata acuminata): 

Genitale wratten kunnen jeuk, pijn, of een brandend gevoel geven. Het zijn roze of grijswitte wratjes rond de anus, maar ze kunnen ook op de penis of vagina voorkomen. Ze worden veroorzaakt door het humaan papillomavirus (HPV). Het virus is erg besmettelijk en kan overgedragen worden via seksueel contact.  

• Wat kun je zelf doen? 

Genitale wratten kunnen geen kwaad en verdwijnen vaak vanzelf, maar dit kan wel tot 2 jaar kan duren. Het is verstandig je seksuele partner(s) te waarschuwen dat ze mogelijk besmet zijn. Vrij met een condoom, maar hou er rekening mee dat wratjes die buiten het condoom zitten nog steeds besmettelijk zijn.  

• Heb je medicijnen nodig? 

Als je er veel last van hebt, kun je de wratten zelf of door je huisarts laten behandelen met een crème of vloeistof (bijvoorbeeld met podofyllotoxine of imiquimodcreme).  

Wormpjes of aarsmaden (oxyuriasis): 

Wormpjes komen vooral voor bij kinderen. Ze veroorzaken jeuk en/of pijn bij de anus en of vagina. De wormpjes zitten normaal in de darmen, maar ze leggen in de nacht eitjes aan de buitenkant bij de anus. Hierdoor is er ’s nachts meer jeuk. De witte wormpjes zijn ongeveer 1 cm lang en kun je met het blote oog goed zien, vooral in de ontlasting. Wormpjes zijn heel besmettelijk maar niet gevaarlijk en ze verdwijnen vaak vanzelf binnen 6 weken.  

• Wat kun je zelf doen? 

Goede hygiëne is belangrijk voor iedereen uit het gezin. Zo voorkom je dat je anderen met de eitjes besmet. Probeer niet te krabben bij jeuk rond de anus, was vaak je handen en verschoon je beddengoed.  

• Heb je medicijnen nodig?  

Bij de apotheek kun je een wormen dodend middel halen (mebendazol).  

Bel je huisarts als je anusklachten hebt en: 

• Veel pijn in of rondom de anus. 
• Koorts. 
• Een harde pijnlijke zwelling bij de anus. 
• Bloedverlies dat niet overgaat. 
• Ontlasting die hard blijft na het opvolgen van de adviezen. 

Bel ook met je arts bij twijfel, vragen of zorgen over je klacht. Ook als de klachten erger worden of veranderen kun je het beste contact met je huisarts opnemen. 

Bronnen 

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Quin medisch specialisten, medisch onderzoekers en met gebruik van publieke bronnen.