Brandend maagzuur (reflux)

Wat is brandend maagzuur?

Bij brandend maagzuur, ook wel reflux genoemd, stroomt de zure inhoud van de maag terug de slokdarm in. Dit kan iedereen wel eens overkomen, bijvoorbeeld als je een zware maaltijd hebt gegeten. Sommige mensen hebben er veel vaker last van, dit kan erg vervelend zijn. Als je vaker klachten hebt van brandend maagzuur, dan is het goed om dit met je huisarts te bespreken. Als er vaak en langdurig maagzuur in je slokdarm terugstroomt, kan je slokdarm hierdoor namelijk beschadigd raken. Je slokdarm kan hierdoor soms gaan ontsteken. Een klein deel van de mensen met hele langbestaande klachten van brandend maagzuur, krijgt een Barrett slokdarm. Bij een Barrett slokdarm is de wand van de slokdarm veranderd door het brandende maagzuur. De slokdarm kan namelijk niet goed tegen maagzuur en kan daarop gaan reageren door een ander soort bekleding van de wand te maken. Deze andere bekleding lijkt meer op de bekleding van de maag. Deze veranderingen van de slokdarmwand zijn blijvend.

Wat is de oorzaak van brandend maagzuur?

Als je iets eet, komt je eten via de mond en keel terecht in de slokdarm. De slokdarm heeft de vorm van een buis, en loopt van je keel naar je maag. Je maag ligt boven in je buik. Vanuit de maag gaat je eten naar je darmen en komt het uiteindelijk uit bij de anus (het poepgat). Onderweg wordt je eten verteerd en blijft er uiteindelijk poep over. We noemen al deze organen samen het maagdarmstelsel. Het eten gaat daar doorheen doordat het maagdarmstelsel een knijpende beweging maakt (ook wel peristaltiek genoemd). Het eten wordt door de knijpende beweging in je maag vermengd met maagsap. Door de stoffen in het maagsap wordt je eten al deels afgebroken en worden bacteri?n gedood waar je ziek van kunt worden. Omdat maagsap heel erg zuur is, is je maag aan de binnenkant bedekt met een beschermende laag, het maagslijmvlies. Ook zit er een klepje tussen de slokdarm en de ingang van de maag. Dit klepje staat open als je eten vanuit de slokdarm naar de maag gaat. Als het eten eenmaal in je maag zit, blijft het klepje dicht. Hierdoor kunnen het eten en het zure maagsap niet terug je slokdarm in stromen. Na ongeveer 3 uur gaat het bewerkte voedsel vanuit de maag je darm in.

Brandend maagzuur kan komen door verschillende dingen:

• Een middenrifbreuk.

Tussen de borst- en de buikholte zit het middenrif. Dit is een spier. De slokdarm loopt door een kleine opening in het middenrif naar de maag. Als er een breuk in het middenrif zit, is de opening in het middenrif te groot. De maag kan dan een beetje door de opening in het middenrif heen komen. Hierdoor kan er makkelijker maagzuur van de maag terug de slokdarm in stromen. Een middenrifbreuk komt vaker voor bij mensen die zwaar werk doen, bijvoorbeeld met veel tillen.

• De maag leegt zich te langzaam.

Als de maag minder goed samenknijpt, dan blijft de voeding langer in de maag dan normaal. Soms komt dit door suikerziekte (diabetes mellitus). Als je vet hebt gegeten of alcohol hebt gedronken, blijft het ook langer in de maag dan normaal. Hierdoor kan er makkelijker maagzuur van de maag terug de slokdarm in stromen. Als je last hebt van verstopping (obstipatie), kan de maag zich ook moeilijker legen. Je kunt dit vergelijken met een verstopte regenpijp (de darm), waardoor de goot (de maag) overloopt.

• Veel druk op de buik.

Als er veel druk op de buik staat, kan er makkelijker maagzuur van de maag terug de slokdarm in stromen. Er staat meer druk op de buik als je zwanger bent. Ook door overgewicht staat er meer druk op de buik. Als je te veel eet, kan dit ook voor meer druk zorgen.

• Het klepje tussen slokdarm en maag sluit niet goed.

Als het klepje tussen je slokdarm en je maag minder goed werkt, dan stroomt er makkelijker maagzuur van je maag terug je slokdarm in. Dit klepje gaat minder goed werken als de spieren in het klepje slapper worden. Dit kan komen door het ouder worden, bepaalde voeding, zoals gekruid eten, ui, pepermunt, zuur fruit, koffie, drank met prik en zure dranken, en door alcohol en roken.

Wat voor klachten krijg je bij brandend maagzuur?

Brandend maagzuur kan verschillende klachten geven. De meest voorkomende klachten zijn:

• Brandend gevoel of pijn achter het borstbeen, deze pijn kan ook drukkend zijn.
• Opboeren.
• Zure oprispingen: het maagzuur komt omhoog via de slokdarm tot in de mond.
• Irritatie van de keel, het gevoel van een brok in de keel en/of slikklachten.

Soms wordt het gebit aangetast doordat er vaak maagzuur tot in de mond omhoogkomt. Meestal zijn er meer klachten als je ligt, bijvoorbeeld ?s nachts in bed. Je kunt ook merken dat je meer last hebt net na het eten of als je voorover bukt. Hoeveel last je hebt van brandend maagzuur, is verschillend per persoon. Ook kun je merken dat je periodes veel klachten hebt en daarna juist weer minder.

Hoe wordt de diagnose brandend maagzuur gesteld?

De diagnose brandend maagzuur wordt gesteld door de huisarts of specialist. De diagnose kan meestal worden gesteld door de klachten die je hebt. Soms is het nodig om verder onderzoek te doen, om zeker te weten dat er geen andere oorzaak is. Maar meestal is dit niet nodig.

Wat kun je zelf doen?

• Beweeg voldoende.

Voldoende lichaamsbeweging zorgt ook voor beweging van het maagdarmstelsel. Het algemene advies is om minimaal 5 dagen per week een half uur per dag matig-intensief te bewegen. Hierbij kun je denken aan een wandeling van een half uur waarbij je stevig doorloopt.

Buk niet te veel voorover, want hierdoor kun je meer klachten krijgen.

• Eet gezond.

Gezonde voeding is erg belangrijk, ook als je brandend maagzuur hebt. Hiermee voorkom je ook dat je last krijgt van verstopping (obstipatie). Verstopping kan namelijk voor meer klachten van brandend maagzuur zorgen. Eet voeding met veel vezels en drink genoeg: 1,5 tot 2 liter per dag. Dit zorgt voor een betere werking van het maagdarmstelsel. Zorg altijd dat je de dag begint met een ontbijt.

Eet rustig en zorg dat je je eten goed kauwt. Zorg dat je niet te veel tegelijk eet. Eet niet te laat op de avond en ga niet direct na het eten liggen. Zorg dat er minimaal 3 uur zit tussen je maaltijd en het tijdstip dat je naar bed gaat. Als je gaat slapen, kan het helpen om je hoofdeinde wat hoger te maken.

Neem geen producten waar je meer klachten van krijgt. Gekruid eten, ui, vet eten, pepermunt, zuur fruit, koffie, drank met prik en zure dranken kunnen voor meer maagklachten zorgen. Het kan per persoon verschillen welke voeding meer klachten geeft. Als je merkt dat je minder klachten hebt als je bepaalde voeding niet meer neemt, dan kan het goed zijn om hierover advies te vragen aan een di?tist. Zo kunnen jullie samen kijken naar een geschikt dieet, waarbij je wel alle voedingsstoffen binnenkrijgt die je nodig hebt.

• Zorg voor een gezond gewicht.

Overgewicht kan brandend maagzuur verergeren. Zorg ook dat je kleding niet te strak zit. Ook dit kan meer klachten geven.

• Vermijd alcohol en stop met roken.

Alcohol en roken kunnen meer klachten van brandend maagzuur geven.

• Houd een klachtendagboek bij.

Het kan handig zijn om een klachtendagboek bij te houden. Dit is een dagboek waarin je per dag je klachten opschrijft, hoe erg ze zijn en of er nog speciale omstandigheden zijn waarbij de klachten minder worden of erger worden.

• Vermijd het gebruik van NSAID?s.

NSAID?s zijn pijnstillers zoals ibuprofen, naproxen en diclofenac. Deze middelen kunnen meer maagklachten geven. Als je een pijnstiller wilt gebruiken, gebruik dan paracetamol.

• Gebruik van zelfzorgmiddelen.

Bij de apotheek en drogist zijn zonder recept medicijnen te krijgen tegen maagklachten. Voorbeelden hiervan zijn Rennies, Antagel, Maalox, Gastolix en Gaviscon. Deze middelen werken snel, maar zijn ook snel weer uitgewerkt.

• Zorg goed voor je mond en tanden.

Door brandend maagzuur kun je last hebben van een slechte adem. Je kunt dat verbeteren door kauwgum te nemen en goed je tanden te poetsen. Maak ook je tong goed schoon tijdens het tandenpoetsen. Bij de drogist zijn hiervoor speciale tongschrapers te koop. Brandend maagzuur kan ook het glazuur op je tanden beschadigen (tanderosie). Overleg met je tandarts wat je hiertegen kunt doen.

• Praat erover.

Als brandend maagzuur een grote invloed heeft op je leven, is het belangrijk om erover te praten met je omgeving. Deel met familie en vrienden waar je last van hebt, wat je zorgen zijn en hoe je je hierdoor voelt. Dit kan al opluchting geven. Bespreek je klachten, zorgen en gevoelens ook met je huisarts. Samen kun je kijken wat de mogelijkheden zijn om er iets aan te doen.

Hoe is de behandeling van brandend maagzuur?

Soms krijg je van je (huis)arts het advies om medicijnen te nemen. Als je een medicijn voorgeschreven krijgt, dan hoor je ook hoe lang je het middel moet gebruiken. Meestal is dit maximaal 4 weken, soms moet je medicijnen langer nemen. Soms komt brandend maagzuur weer terug en krijg je weer medicijnen voorgeschreven. Vaak heb je dan maar een korte tijd medicijnen nodig.

Probeer maagmedicijnen niet lang te gebruiken, tenzij je een ander advies krijgt van de huisarts of specialist. Als je maagmedicijnen, zoals protonpompremmers, onnodig lang doorgebruikt, kan dit het risico op bijwerkingen vergroten. Bijvoorbeeld botontkalking, darminfecties en een tekort aan vitamine B12 of magnesium.

Er zijn verschillende medicijnen voor de behandeling van brandend maagzuur:

• Antacida (maagzuurbinders).

Dit zijn middelen die het zuur in de maag neutraliseren. Voorbeelden hiervan zijn Rennies, Antagel, Maalox, Gastolix en Gaviscon. Deze middelen werken snel. Neem het voor het slapen gaan en 1 uur na elke maaltijd. Je kunt deze middelen zelf halen bij de drogist of apotheek.

• Maagslijmvliesbeschermer.

Het middel sucralfaat beschermt de slokdarmwand en het maagslijmvlies, door er een laagje op te leggen. Neem het voor het slapen gaan en voor elke maaltijd.

• H2-receptorantagonisten.

Dit zijn middelen die de aanmaak van maagzuur remmen. Voorbeelden zijn ranitidine, famotidine en nizatidine. Neem dit middel 1 of 2 keer per dag.

• Protonpompremmers.

Voorbeelden zijn omeprazol, pantoprazol en esomeprazol. Ze remmen de aanmaak van maagzuur. Neem dit middel in op een lege maag. Gebruik het 1 keer per dag, tenzij je een andere dosering voorgeschreven krijgt.

• Prokinetica.

Dit zijn middelen die zorgen dat de maag zich sneller leegt. Een voorbeeld is domperidon. Als je een periode ernstige klachten hebt, kun je deze middelen kort gebruiken.

Neem contact op met je huisarts als:

• Je last hebt van heftige maag- en/of buikpijn met koorts.
• Je bloed bij de ontlasting hebt.
• De ontlasting zwart en plakkerig (dus niet donkerbruin) is.
• Je onbedoeld bent afgevallen.
• De pijn steeds erger wordt.

Bel met je arts bij twijfel, vragen of zorgen over je klacht. Ook als de klachten erger worden of veranderen, kun je het beste contact met je huisarts opnemen.

Bronnen

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Quin medisch specialisten, medisch onderzoekers en met gebruik van publieke bronnen.