Enkelklachten

Wanneer heb je enkelklachten?

Het enkelgewricht verbindt de voet met het onderbeen. Je enkelgewricht bestaat uit drie botstukken: het scheenbeen, het kuitbeen en het sprongbeen. Verder heb je banden in je enkel die zorgen voor de stevigheid van het gewricht. De spieren in je kuit en aan de voorkant van je onderbeen zijn via pezen verbonden aan de botten in je voet. Deze spieren zorgen ervoor dat je je voet kunt buigen en strekken. Je kunt aan je enkel verschillende klachten hebben zoals pijn, zwelling of niet kunnen lopen of staan. Deze klachten kunnen komen door een beschadiging of irritatie aan de banden, botten, pezen of spieren van je enkel. De meest voorkomende klachten en oorzaken vind je hieronder.

Verzwikte enkel

Bij een verzwikking klapt de enkel door een ongeluk dubbel, meestal naar binnen. Hierbij beschadigen de enkelbanden. Als de enkel naar binnen klapt, rekken de banden aan de buitenkant van je enkel maximaal uit. Bij het rekken kan ook een scheurtje in de enkelband ontstaan. Je voelt na het ongeluk meteen pijn aan je buitenkant van je enkel. Ook kan deze dik en blauw worden door een bloeduitstorting. Na een tijdje wordt dat steeds minder. Meestal kun je op de enkel staan, maar als je dat niet lukt, kan de enkel gebroken zijn. Een verzwikte enkel kan ontstaan als je je verstapt en komt vaak voor bij sporters die veel moeten springen of draaien. Bij de meeste mensen geneest dit na een tijdje rust nemen. Als je enkelband gescheurd is, kan dit wel 6 tot 12 weken duren. Als een verzwikking niet goed herstelt, kan dit uiteindelijk zorgen voor enkelinstabiliteit. Dit betekent dat je enkel niet meer zo stevig is en makkelijker nog een keer kan verzwikken. Soms kan fysiotherapie helpen om met oefeningen meer stevigheid in de enkel te krijgen.

Enkelbreuk (enkelfractuur)

Hierbij zijn één of meerdere botten van de enkel gebroken. Dit kan komen door een val of een ongeluk. Meteen na het ongeluk doet je enkel veel pijn. Op de plek van de breuk drukken is erg pijnlijk. De enkel kan ook dik en blauw worden. Verder kun je je enkel niet belasten en is het onmogelijk om 4 stappen te lopen. Als de dokter denkt dat je enkel gebroken is, moet er een röntgenfoto gemaakt worden. Hoe dit behandeld moet worden of beter wordt, ligt aan de soort breuk die je hebt. Veel gebroken enkels kunnen behandeld worden met gips. Je enkel moet dan ongeveer 6 weken in het gips. Daarna is soms fysiotherapie nodig. Voor sommige breuken kan een operatie nodig zijn. Hoe goed en snel een gebroken enkel geneest is erg verschillend. Bij ernstige breuken kan het zo zijn dat de enkel nooit meer hetzelfde wordt als voor het ongeluk.

Impingement

Impingement wordt ook wel voetballersenkel genoemd. Hierbij kunnen de structuren van de voet ingeklemd komen te zitten tussen het scheenbeen en het hielbeen. Het kan dan gaan om de kapsels, banden, pezen of een loszittend stukje bot. Strekken van de voet doet dan pijn aan de voor- of achterkant van de enkel. Andere klachten bij een impingement zijn: je enkel niet goed kunnen bewegen, meer pijn en zwelling van de enkel na bijvoorbeeld sporten en pijn als je op de achterkant van de enkel drukt. Een impingement kan verschillende oorzaken hebben. Het kan komen doordat je slecht bent hersteld van een enkelletsel, zoals bijvoorbeeld een verzwikte enkel. Het komt ook veel voor bij sporters die vaak hun enkel moeten strekken, zoals balletdansers, turners en voetballers.

Achillespeesklachten

De achillespees zit aan de achterkant van je enkel. Deze pees verbindt de kuitspier met het hielbeen van je voet. Achillespeesklachten ontstaan als je de achillespees een lange tijd overbelast bij bijvoorbeeld hardlopen, traplopen, veel springen of het dragen van slechte schoenen. Je kunt ook klachten krijgen als je de achillespees in één keer overbelast, zoals bij een sprint zonder dat je opgewarmd bent. De overbelasting zorgt voor irritatie en ontsteking aan de pees, waardoor je klachten kunt krijgen. De klachten zijn vooral pijn aan de achterkant van je enkel. De pees kan ook wat dikker worden. Als je lang met pijn blijft doorlopen, kan het steeds erger worden. In het begin heb je alleen pijn na lang sporten of bewegen. Als de irritatie erger wordt kun je ook pijn krijgen als je begint met sporten, daarna wordt de pijn minder. Uiteindelijk is de irritatie zo groot dat je ook in rust pijn voelt. In het ergste geval kan je achillespees scheuren, dit noemen we een ruptuur. Dan voel je ineens een erge pijn en lijkt het alsof je pees knapt. Het is dan onmogelijk om te lopen. De meeste achillespeesklachten herstellen na uitrusten en het dragen van betere schoenen. Een achillespeesruptuur moet wel behandeld worden. De voet wordt daarbij gestrekt in tape of een gipsspalk gezet. Soms wordt er gekozen voor een operatie. Het herstellen van een achillespeesruptuur duurt ongeveer 3-6 maanden.

Wat kun je zelf doen?

Verzwikte enkel

Zorg dat je de enkel na het verzwikken omhoog houdt en deze koelt. Hierdoor zal de zwelling minder worden. Probeer niet op je enkel te staan als het veel pijn doet. Je kunt bijvoorbeeld krukken gebruiken om je enkel te ontlasten. Probeer wel af en toe of je kunt lopen zonder dat het te veel pijn doet. Het is belangrijk dat je blijft bewegen. Verder moet je sporten langzaam weer op bouwen. Begin niet te snel weer met een sport waarbij je veel springt of draait. Je kunt je enkel makkelijk opnieuw verzwikken als deze nog niet helemaal beter is. Het dragen van stevig schoeisel dat de enkel omvat kan pijnstillend en ondersteunend zijn.

Impingement

Werk aan de stevigheid van je enkel om te zorgen dat het niet erger wordt, eventueel met hulp van een fysiotherapeut. Verder is het goed om je enkel te blijven bewegen. Een brace dragen kan bij sportactiviteiten helpen, dit zorgt er ook voor dat je enkel minder snel verzwikt. Zorg ervoor dat je goede stevige schoenen draagt. Hierbij kun je soms advies krijgen van een podotherapeut.

Achillespeesklachten

Geef de pees een paar weken rust door minder of aangepast te trainen. Een inlegzooltje kan soms helpen. Probeer je training langzaam weer op te bouwen als je klachten minder worden. Bij een achillespeesruptuur moet je naar de dokter voor behandeling.

Heb je medicijnen nodig?

Voor enkelklachten heb je geen medicijnen nodig. Als je veel pijn hebt, kun je paracetamol gebruiken om de pijn weg te nemen. Houd de dosering aan die op de verpakking staat. Als je andere pijnstillers wilt gebruiken (bijvoorbeeld NSAID’s zoals ibuprofen), overleg hierover dan altijd eerst met je huisarts.

Bel de huisarts als:

• Het na een ongeluk met je enkel niet lukt om zonder hulp 4 stappen te lopen. Dit kan betekenen dat je enkel gebroken is. Bel de huisarts ook als je enkel na 4 dagen nog steeds erg dik is.
• Je ineens heftige pijn of een knap voelt in je achillespees. Dit zou kunnen betekenen dat je achillespees gescheurd is.
• Je niet meer op je tenen kunt staan.
• Je klachten na rust en het opvolgen van de adviezen niet minder worden en je blijven tegenhouden in het dagelijkse leven.

Bel ook met je arts bij twijfel, vragen of zorgen over je klacht. Ook als de klachten erger worden of veranderen kun je het beste contact met je huisarts opnemen.

Bronnen

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Quin medisch specialisten, medisch onderzoekers en met gebruik van publieke bronnen.