Flauwvallen, wegraking

Wanneer heb je last van flauwvallen? 

Als je even niet aanspreekbaar bent, noem je dit wegraking. Flauwvallen is een vorm van een wegraking. Dit kan geleidelijk gaan, maar ook ineens komen. Er zijn veel verschillende redenen voor wegraken of flauwvallen. Meestal komt het als de bloeddruk in de hersenen tijdelijk te laag is door een normale reactie van het lichaam. De medische naam hiervan is een vasovagale collaps of syncope. Flauwvallen kan ook komen door een ziekte of na een ongeluk. Meestal is het niets ernstigs, maar soms kan het levensbedreigend zijn. Wegraking komt vaker voor bij vrouwen en vooral in de pubertijd. Bijna iedereen valt een keer in zijn leven flauw, sommige hebben hier vaker last van. 

Soms voel je aankomen dat je flauw gaat vallen en kun je last hebben van duizeligheid (licht in het hoofd), misselijk zijn, braken (overgeven), zweten, bleekheid, benauwdheid, hartkloppingen, gapen, tintelingen in de vingers, oorsuizen en wazig zien, vlekken zien of het zwart voor de ogen zien worden. Soms ga je licht schokken met armen of benen. Dat kan bij een wegraking horen. Je kunt ook urine of ontlasting (poep) verliezen. Het bewustzijnsverlies duurt meestal minder dan een minuut. Als je bent bijgekomen kun je je nog slecht voelen. Vaak trekt dit binnen een half uur weer weg.  

Redenen van flauwvallen die onschuldig zijn of kunnen worden opgelost: 

• Bij heftige emoties, zoals hard huilen of lachen. 
• Bij angst (fobie). 
• Bij het zien van bloed of een wond (bij jezelf of iemand anders). 
• Bij het zien of krijgen van een injectie of medische behandeling. 
• Bij het zien of hebben van pijn. 
• Bij urineren of ontlasting (of als je veel aandrang hebt). 
• Na veel gegeten te hebben. 
• Als je zit of ligt en ineens opstaat (orthostatische hypotensie). 
• Bij meisjes in de puberteit. 
• Tijdens de menstruatie (ongesteldheid). 
• Bij hoesten / niezen / persen. 
• Bij oververmoeidheid. 
• Bij te lang staan. 
• Bij hitte. 
• Als je niet genoeg gedronken hebt. 
• Als je niet genoeg gegeten hebt. 

Redenen van flauwvallen die ernstig zouden kunnen zijn. 

• Bij diabetes mellitus en als je insuline daarvoor gebruikt. 
• Bij epilepsie. 
• Bij een hartritmestoornis (flauwvallen door intensief bewegen of met pijn op de borst). 
• Na een val of klap op het hoofd. 
• Door medicijnen (zoals insuline, plaspillen, antidepressiva, medicijnen tegen hoge bloeddruk of de ziekte van Parkinson). 
• Tijdens de zwangerschap (dit is vaak onschuldig). 
• Bij algehele malaise, ziek zijn of koorts. 
• Bij uitdroging (bijvoorbeeld door braken, diarree of weinig drinken). 
• Bij ondervoeding (bijvoorbeeld als je weinig eetlust hebt, moeilijk kunt slikken, langdurig misselijk bent en veel moet overgeven). 

Neem bij deze redenen contact op met je huisarts. 

Wat kun je zelf doen? 

• Als je voelt aankomen dat je gaat flauwvallen, ga dan zo snel mogelijk liggen en laat andere mensen weten dat je (bijna) flauwvalt. Leg je benen hoger dan de rest van je lichaam. Vertel daarbij ook eventuele andere klachten. Je kan ook gaan zitten met je hoofd tussen je knieën. Hierbij kun je iemand vragen om met een hand je achterhoofd omlaag te drukken, terwijl jij je hoofd tegen de hand omhoog drukt.  
• Als je diabetes hebt en insuline gebruikt, kan het zijn dat je een hypo hebt. Drinkt zo snel mogelijk een zoete drank met suiker. Als je (bijna) flauwvalt moet je de glucagon-injectie gebruiken of iemand vragen of hij deze bij je wil zetten. Bel hierbij 112. 
• Bereid je voor op situaties waarin je weet dat je zou kunnen flauwvallen, zoals lang staan of prikken. Drink voldoende water vooraf. En ga zitten of liggen bij deze uitlokkende situaties. 

Heb je medicijnen nodig? 

Bij een wegraking moet altijd eerst bekend zijn wat de oorzaak is. Hiervoor is vaak contact met de huisarts nodig. De meeste oorzaken van een wegraking kunnen niet worden opgelost door medicijnen. 

Bel je huisarts als: 

• Je het gevoel hebt dat je flauw gaat vallen (behalve bij een duidelijk onschuldige oorzaak). 
• Je een wegraking hebt gehad (behalve als de oorzaak onschuldig is en je je snel weer beter voelt). 
• Je een onschuldige wegraking hebt gehad en je toch zorgen maakt. 
• Je een wegraking hebt gehad, terwijl je zwanger bent. 
• Je een wegraking hebt gehad met pijn op de borst, hartkloppingen, op je tong bijten of het verliezen van urine of ontlasting. 
• Je een wegraking hebt gehad na een val of klap op je hoofd (ook wanneer dit een paar weken geleden was). 
• Je door de wegraking op je hoofd bent gevallen. 
• Je door de wegraking hard bent gevallen of gewond bent en je misschien behandeling nodig hebt. 
• Je regelmatig een wegraking hebt (ook als deze een onschuldige oorzaak lijkt te hebben). 
• De wegraking langer dan een paar minuten duurde. 
• Dit de eerste wegraking ooit is en je ouder dan 40 jaar bent. 

De huisarts zal je vertellen of je langs moet komen, of er een ambulance nodig is, of dat er onderzoek gedaan moet worden zoals bloedonderzoek. 

Bel ook met je arts bij twijfel, vragen of zorgen over je klacht. Ook als de klachten erger worden of veranderen, kun je het beste contact met je huisarts opnemen. 

Bronnen 

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Quin medisch specialisten, medisch onderzoekers en met gebruik van publieke bronnen.