Moeheid

Let op: deze klacht kan ook komen door het coronavirus. Als je last hebt van deze klacht, doe ook de symptoomcheck voor het coronavirus.

Wanneer heb je last van moeheid?

Moe zijn komt heel veel voor in Nederland. Na een nacht slecht slapen, een feestje en veel of zwaar bewegen, is het normaal om moe te zijn. Maar soms blijft de moeheid langer duren. Dit kan komen door lichamelijke, psychische en slaapproblemen. Soms wordt moeheid door één duidelijk probleem veroorzaakt, maar vaak hangt het samen met meerdere factoren. Moeheid kan ook verschillend aanvoelen, omdat het verschillende redenen kan hebben. Mensen zijn bijvoorbeeld slaperig, hebben weinig energie of voelen zich lusteloos. Je kunt daarbij last hebben van concentratieproblemen, moeite met wakker blijven, snel geïrriteerd zijn en moeite hebben om activiteiten te ondernemen.

Moeheid door lichamelijke problemen

Bekende lichamelijke oorzaken van moeheid zijn:

·      Een infectie. Dit kan ook na genezing nog voor moeheid zorgen. Een longontsteking is een bekend voorbeeld hiervan.

·      Bloedarmoede. Bijvoorbeeld bij vrouwen die veel bloed verliezen tijdens de menstruatie.

·      Een trage schildklier maakt te weinig schildklierhormoon, dit geeft vaak moeheid.

·      Zwangerschap.

·      Chronische ziekten, zoals suikerziekte. 

·      Chronische pijn kost het lichaam veel energie. Daarnaast geven morfine-achtige pijnstillers (opiaten) ook vaak klachten van moeheid.

·      Longaandoeningen zoals COPD.

·      Hart- en vaatziekten geven vaak moeheid. Bijvoorbeeld bij mensen met hartfalen of na een hart- of herseninfarct.

·      Kanker én de behandelingen tegen kanker kunnen je erg moe maken.

·      Medicijnen kunnen moeheid als bijwerking geven. Bekende voorbeelden zijn rustgevende tabletten (zoals oxazepam) en medicijnen tegen hooikoorts (antihistaminica).

·      Een ongezonde leefstijl kan moeheid geven. Bijvoorbeeld te weinig lichaamsbeweging, ongezonde voeding, overgewicht, te veel cafeïne, alcoholgebruik, roken en drugsgebruik.

Psychische problemen

Moeheid hangt ook zeer vaak samen met psychische problemen. Bekende psychische problemen die moeheid veroorzaken zijn:

·      Stress op het werk of thuis. Zeker als er te weinig tijd en ruimte is voor ontspanning. Langdurige stress kan leiden tot overspannen zijn.

·      Angstklachten. Je de hele tijd gespannen voelen kost veel energie. Ook heb je bij angstklachten vaak moeite met slapen.

·      Depressieve klachten. Moeheid is één van de kenmerken van een depressie.

·      Een heftige gebeurtenis of situatie, zoals het overlijden van een familielid of het verlies van een baan.

·      Een ongezonde leefstijl door bijvoorbeeld altijd in contact te zijn met anderen, zonder af en toe rust te nemen. Ook te veel leuke dingen doen kan uiteindelijk moeheidsklachten geven.

Slaapproblemen

Slaapproblemen kunnen door lichamelijke of psychische klachten komen. Toch worden slaapproblemen hier los benoemd, omdat ze direct voor moeheid zorgen. Mensen slapen gemiddeld tussen de 6 en 10 uur per nacht. Niet iedereen slaapt evenveel en het is normaal om af en toe wakker te worden. Veel voorkomende oorzaken van slaapproblemen zijn:

·      Slaapapneu, waarbij je ademweg geblokkeerd is en je even (minimaal 10 seconden) stopt met ademen. Dit gaat vaak samen met snurken, het verstoort de slaap en kan komen door slappe spieren of overgewicht. Het wordt vaak erger na het drinken van alcohol of het nemen van slaaptabletten.

·      Moeite met in slaap vallen, dit komt veel voor bij mensen met veel stress, angstklachten of bij mensen die tot laat actief bezig zijn.

·      Wakker schrikken. Ook dit komt veel voor bij mensen met veel stress of met angstklachten.

·      Depressieve klachten. Mensen met een depressie slapen soms heel veel of juist heel weinig.

·      Rusteloze benen (het Restless Legs Syndrome), waarbij je je benen beweegt om een vervelend gevoel in de onderbenen te verminderen. Hierdoor kun je slecht slapen. 

·      Nachtelijke kuitkrampen, waarbij er ineens een pijnlijke kramp in de kuit ontstaat. Soms heeft dit te maken met alcoholgebruik, te weinig drinken, te veel sporten of het gebruik van bepaalde medicijnen.

·      Alcohol en drugs. Na alcohol vallen mensen meestal wel in slaap, maar de kwaliteit van slaap is vaak slechter.

·      Medicijnen, zoals bijvoorbeeld antidepressiva, anti-epileptica en middelen tegen ADHD.

Wat kun je zelf doen?

·      Probeer gezond en gevarieerd te eten. Zorg ook dat je genoeg drinkt, zo’n 1,5 tot 2 liter vocht per dag.

·      Stop met alcohol, tabak en drugs of probeer hiermee te minderen. Deze middelen kunnen moeheidsklachten geven en de kwaliteit van slaap slechter maken.

·      Probeer als je overgewicht of ondergewicht hebt te zorgen voor een gezond lichaamsgewicht. Een gezond gewicht is als je een BMI tussen de 18,5 en 25 hebt.

·      Probeer minstens 5 dagen in de week een half uur actief te bewegen. Dit hoeft geen sport te zijn, maar flink doorlopen of fietsen is al genoeg. Ook werken in de tuin of zwaar huishoudelijk werk kan helpen.

·      Probeer stress te verminderen. Bijna iedereen heeft wel eens stress, maar als je er last van hebt dan kan het helpen om er over te praten en een oplossing te zoeken. Soms kan het ook helpen om te ontspannen door ademhalingsoefeningen te doen. Een fysiotherapeut kan je hier mee helpen.

·      Zorg dat je genoeg uitrust en niet alleen bezig bent met werk of klusjes. Je leven volplannen met leuke activiteiten kan ook vermoeiend zijn. Daarnaast kost veel bezig zijn met beeldschermen (telefoon, computerspelletjes, televisie, internet) je ook veel energie.

·      Verbeter je slaapkwaliteit door de 2 uur voordat je gaat slapen geen beeldschermen te gebruiken en rustig aan te doen. Leg je telefoon in de avond weg. Lees bijvoorbeeld een boek dat niet te spannend is of doe een ontspanningsoefening. Zorg dat je geen alcohol, cafeïne, drugs of tabak neemt en dat je in een rustige, donkere omgeving bent.

·      Probeer overdag wakker te blijven, zodat je nachtrust beter is.

·      Pak psychische aandoeningen aan. Als je denkt dat je bijvoorbeeld een depressie of angststoornis hebt, neem dan contact op met je huisarts om te bespreken of een behandeling kan helpen.

·      Pak lichamelijke aandoeningen aan. Als je denkt dat je een lichamelijke aandoening hebt die voor moeheid zorgt, neem dan contact op met je huisarts. Bespreek het ook met je huisarts als je denkt dat het gebruik van bepaalde medicijnen bij jou voor moeheid zorgt.

Heb je medicijnen nodig?

Vroeger werden bij slaapproblemen vaak slaaptabletten voorgeschreven. Dit wordt steeds minder gedaan, omdat deze na een lange tijd juist voor slaapproblemen of voor een verslaving kunnen zorgen. Het is belangrijk om de onderliggende oorzaak van slaapproblemen of moeheid aan te pakken.

Bel de huisarts als je naast moeheid deze klachten of aandoeningen hebt:

·      Moeheid die al een lange tijd duurt en niet weggaat.

·      Langdurig hoesten.

·      Een veranderd ontlastingspatroon of bloed/slijm bij de ontlasting.

·      Minder eetlust.

·      Andere lichamelijke klachten.

·      Gewichtsverlies.

·      Psychische klachten (zoals angstklachten of depressieve klachten).

Bel meteen een huisarts als:

·      De moeheid ineens opkomt en samengaat met benauwdheid, druk op de borst, onregelmatige of snelle hartslag, plotselinge buik- of rugpijn, hoofdpijn of verwardheid.

·      Je gedachtes hebt over zelfmoord of jezelf of anderen beschadigen.

Bel ook met je arts bij twijfel, vragen of zorgen over je klacht. Ook als de klachten erger worden of veranderen kun je het beste contact met je huisarts opnemen.

Bronnen

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Quin medisch specialisten, medisch onderzoekers en met gebruik van publieke bronnen.