Tekenbeet

Wanneer heb je een tekenbeet?

Een teek lijkt op een kleine spin. Het beestje is ongeveer 1 tot 2 millimeter groot. Teken leven in het bos, in hoog gras en in de duinen. Ze komen ook voor in de tuin, het park of in de speeltuin. Teken kunnen niet vliegen of springen, ze kunnen alleen kruipen of zich laten vallen. Als een teek op je lichaam terecht komt, kruipt de teek het liefst naar een warme plek zoals je lies, bilspleet, oksel, haargrens of achter je oren. Een teek bijt zich vast in je huid en zuigt zich dan vol met bloed. Als een teek zich net heeft vastgebeten, zie je een heel klein zwart stipje op de huid. Maar als de teek een paar dagen op dezelfde plek heeft gezeten, heeft hij zich volgezogen en zie je een grijs, bruin of zwart bolletje van soms wel een centimeter groot. Uiteindelijk laat de teek vanzelf weer los. Een tekenbeet doet geen pijn.

1 op de 5 teken is besmet met de bacterie Borrelia burgdorferi (ook wel de Lyme-bacterie genoemd). Een teek kan dus de ziekte van Lyme op een mens overbrengen, maar deze kans is klein. Elk jaar worden meer dan een 1 miljoen mensen in Nederland gebeten door een teek. Van de 100 mensen met een tekenbeet, krijgen er 2 of 3 de ziekte van Lyme. Hoe korter de teek in de huid zit, hoe kleiner de kans is dat je de ziekte van Lyme krijgt. Het is daarom belangrijk een teek zo snel mogelijk uit de huid te verwijderen.

Een andere ziekte die door teken overgebracht kan worden op mensen is tekenencefalitis. Dit kan leiden tot een hersenontsteking of hersenvliesontsteking. Deze ziekte is gelukkig heel zeldzaam en komt in Nederland erg weinig voor. 

Door een tekenbeet verschijnt er een rood vlekje in de huid. Dit vlekje is niet groter dan 2 centimeter en verdwijnt vanzelf na ongeveer een week. Als de vlek steeds groter wordt (groter dan 5 centimeter), is het belangrijk dat je de huisarts belt. De huisarts kan beoordelen of dit door de ziekte van Lyme komt.

Wat kun je zelf doen?

·      Jezelf beschermen.

Draag een lange broek, dichte schoenen en lange mouwen als je op plekken met veel groen komt. Stop je broek in je sokken. Blijf op de wandelpaden en voorkom dat je door dichte struiken heen moet lopen. Smeer je in met een insectenwerend middel, waar de werkzame stof DEET in zit.

·      Jezelf controleren.

Als je op een plek met groen bent geweest, controleer jezelf dan op teken of laat iemand anders kijken op plekken die je zelf niet goed kunt zien. Kijk vooral goed bij de liezen, bilspleet, oksels, haargrens en achter je oren. Kijk ook goed bij de rand van je ondergoed en kijk je kleren na. Kleding kun je op 60 graden wassen als het niet lukt een teek eruit te verwijderen.

·      De teek zo snel mogelijk verwijderen.

Ben je gebeten door een teek, dan is het belangrijk de teek zo snel mogelijk te verwijderen. Gebruik geen alcohol op de teek als hij nog in de huid zit. Verwijder de teek met een tekentang of met een scherp pincet. Gebruik je een tekentang, volg dan de gebruiksaanwijzing. Gebruik je een pincet, pak de teek dan zo dicht mogelijk op de huid vast. Verwijder de teek door hem er rustig uit te trekken, zonder te draaien. Als je de teek verwijderd hebt kun je de huid schoonmaken met alcohol of jodium.

Als de kop van de teek achterblijft in de huid, is dit niet gevaarlijk. Dit stukje komt er vanzelf uit. Schrijf de datum en de plek van de tekenbeet op in je agenda. Hou deze plek in de gaten en neem contact op met je huisarts als hier een rode of blauwrode vlek of ring ontstaat. Dit kan nog tot 3 maanden na de tekenbeet gebeuren. Soms ontstaat de vlek of ring op een andere plek dan waar je gebeten bent.

Heb je medicijnen nodig?

Als een teek minder dan 24 uur in je huid heeft gezeten, heb je geen medicijnen nodig. Blijf je huid wel goed in de gaten houden in de drie maanden na de tekenbeet. Ga bij twijfel naar je huisarts. Als een teek langer dan 24 uur in je huid heeft gezeten, kan de huisarts je een eenmalige dosering antibiotica voorschrijven om de ziekte van Lyme te voorkomen. Dit kan alleen als het verwijderen van de teek niet langer dan 3 dagen geleden is. De kans op de ziekte van Lyme is klein. Je kunt er dus in overleg met je huisarts voor kiezen geen antibiotica in te nemen en de huid goed in de gaten te houden in de drie maanden na de tekenbeet.

Bel je huisarts als je een tekenbeet hebt en deze klachten of veranderingen merkt:

–         De teek heeft langer dan 24 uur in de huid gezeten (ook als de teek al is verwijderd).

–         Het lukt niet om de teek te verwijderen.

–         Een rode of blauwrode vlek of ring van groter dan 5 centimeter op de huid (heb je een donkere huid, dan kan deze vlek of ring ook geel of blauw zijn), tot drie maanden na de beet.

–         Een rode of blauwrode vlek of ring van groter dan 5 centimeter op de huid, zonder opgemerkte tekenbeet.

–         In de weken tot maanden na een tekenbeet:

o  Koorts, hoofdpijn of spierpijn;

o  Eén of meer gewrichten die pijnlijk en dik zijn;

o  Een blauwrode knobbel in de oorlel of de tepel;

o  Dubbelzien;

o  Verlamming van de spieren aan één kant van het gezicht;

o  Veel pijn in een arm of been met soms ook krachtsverlies en tintelingen.

Bel ook met je arts bij twijfel, vragen of zorgen over je klacht. Ook als de klachten erger worden of veranderen, kun je het beste contact met je huisarts opnemen.

Bronnen

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Quin medisch specialisten, medisch onderzoekers en met gebruik van publieke bronnen.