Verwonding aan het hoofd en/of het gezicht

Wanneer heb je een verwonding aan het hoofd en/of het gezicht?

Een hoofdverwonding of een verwonding aan het gezicht kan bijvoorbeeld komen door een verkeersongeval of een val of klap op het hoofd. Je kunt een scheur-, schaaf- of snijwond oplopen aan de huid. Je kunt bloeduitstortingen of een bloedneus krijgen. Er kan ook schade ontstaan aan spieren of zenuwen. De verwonding kan mild tot zeer ernstig zijn. Dit is afhankelijk van het soort ongeluk en de kracht die van buitenaf inwerkt.

Wonden aan het hoofd kunnen flink bloeden, maar zijn niet ernstig als ze oppervlakkig zijn. Toch is niet altijd aan de buitenkant te zien wat de ernst is van de verwonding. De schedel is van hard materiaal en kan (een deel van) de klap opvangen. Maar soms kunnen er delen van de schedel breken of raken de hersenen beschadigd. Er kan bijvoorbeeld een hersenschudding, een kneuzing, een bloeding of een zwelling ontstaan.

Ook het gezicht is een kwetsbaar gebied. Milde verwondingen, zoals een oppervlakkige wond, kunnen vooral cosmetisch storend zijn. Maar ernstige schade aan het gezicht kan gevaarlijk zijn.

Bel 112 als er sprake is van een ongeluk met een verwonding aan het hoofd en/of het gezicht waarbij:

·      Het slachtoffer suf is en/of het bewustzijn verliest.

·      Het slachtoffer moeilijk praat en/of een arm of been niet meer goed kan bewegen. Of er plotseling gedragsverandering optreedt bij het slachtoffer.

·      Bloed of vocht uit oor of neus loopt.

·      Het slachtoffer ademhalingsproblemen heeft.

·      Het slachtoffer erg veel bloed verliest en/of erg diepe wonden heeft.

·      Het slachtoffer betrokken is bij een ernstig ongeluk.

Voorbeelden van verwondingen aan het hoofd:

·      Hersenschudding: Een hersenschudding komt veel voor. Hierbij worden de hersenen ‘geschud’ door een klap of val. Kort na het ongeval kan iemand het bewustzijn verliezen. Dit duurt meestal maar enkele minuten. Daarna kan er geheugenverlies zijn over de periode vóór en/of na de klap. Je kunt klachten hebben van hoofdpijn, vermoeidheid, duizeligheid en concentratieproblemen. Je kunt ook overgevoelig zijn voor licht en geluid. De hersenschudding zal vanzelf herstellen, dit kan een paar dagen tot enkele weken duren.

·      Hersenkneuzing: Bij een hersenkneuzing is er, in tegenstelling tot bij de hersenschudding, hersenweefsel beschadigd geraakt. Na de klap of val is er bewustzijnsverlies van minimaal 15 minuten. Bij ontwaken kun je verward zijn of agressief. Andere klachten zijn hoofdpijn, misselijkheid en/of braken. Met een hersenkneuzing word je altijd opgenomen in een ziekenhuis. Hier kun je goed in de gaten worden gehouden. Soms hou je klachten na een hersenkneuzing. Dit kan milde schade zijn met klachten die lijken op een hersenschudding. Of het kan ernstiger zijn met gedrags- of persoonlijkheidsveranderingen, problemen met taal, denken en concentreren of soms zelfs neurologische uitval.

·      Epidurale bloeding: Een epidurale bloeding is een bloeding uit een slagader, waarbij bloed terecht komt tussen het harde hersenvlies, dat de hersenen omgeeft, en het schedelbot. Dit geeft druk op de hersenen en kan daardoor gevaarlijk zijn. Kort na het ongeluk lijkt er nog niet veel aan de hand. Hierna treedt er een snelle verslechtering op. Klachten kunnen geheugenverlies zijn, misselijkheid/braken en hoofdpijn. Je kunt suf zijn of het bewustzijn verliezen. Ook kun je merken dat je zwakker bent aan één kant van het lichaam. Een epidurale bloeding is een spoedsituatie, waarbij soms geopereerd moet worden.

·      Subdurale bloeding: Een subdurale bloeding is een bloeding uit een ader, waarbij bloed terecht komt tussen twee hersenvliezen. Klachten van een subdurale bloeding kunnen direct na een ongeval ontstaan, of pas later optreden. Een subdurale bloeding kan zich dus sluipend ontwikkelen en wordt niet altijd herkend. Verwardheid, spraakproblemen, sufheid en ook krachtverlies van arm of been kunnen optreden. In sommige gevallen moet er geopereerd worden.

Voorbeelden van verwondingen aan het gezicht:

·      Voorhoofd: In dit gebied gaat het vaak om huidverwondingen of kneuzingen. Er kan veel bloedverlies zijn, doordat dit gebied goed doorbloed is.

·      Oogkas en jukbeenderen: Een verwonding aan het oog, de oogkas en/of de jukbeenderen kan gevaarlijk zijn voor het zicht. Een bloeding in de oogkas kan leiden tot een uitpuilend oog. Bij een breuk in de oogkas kan het oog lager komen te staan dan normaal. Soms is er een bloeduitstorting rond het oog (blauw oog).

·      Neus: De neus kan kneuzen of breken. Er kan een bloedneus ontstaan of de neus kan opzwellen. Een breuk en zwelling kunnen ertoe leiden dat de neus scheef staat en dat het ademen via de neus moeilijk gaat.

·      Mond, gebit en kaken: de boven- of onderkaak kan gekneusd raken of breken. Soms kun je de mond dan minder ver openen. Ook een ontwrichting van de kaak is mogelijk. Dan kunnen de kaken spontaan verschuiven ten opzichte van elkaar. Ook de lippen kunnen gewond raken. Tanden kunnen losraken of breken.

Wat kun je zelf doen?

·      Hoofdletsel voorkomen: Draag een helm bij (elektrisch) fietsen, wielrennen, paardrijden en skaten. Zorg ook voor veiligheid in het verkeer: draag altijd een autogordel.

·      Bij een oppervlakkige wond: Geef bij een bloedende hoofdwond druk met een schone doek of gaas. Zo kun je het bloeden verminderen. Kleine wonden of schaafwonden kun je schoonspoelen met (schoon) lauwwarm water. Heb je een wond waar (straat)vuil in is gekomen, dan kan het nodig zijn om een tetanusprik te halen. Neem hiervoor contact op met je huisarts.

·      Bij een kneuzing: Als je een kneuzing hebt, koel de plek dan met een koude natte doek. Zo kun je het zwellen verminderen. Wees voorzichtig met coldpacks, deze kunnen tot bevriezing van de huid leiden.

·      Bij een hersenschudding: Soms geeft de huisarts een wekadvies na het ongeval. Dan moet je in de 24 uur na het ongeval regelmatig door iemand wakker worden gemaakt om te kijken hoe het met je gaat. Neem ook voldoende rust en bouw je normale activiteiten langzaam op. Zorg voor een goede nachtrust en vermijd alcohol en drugs. Gebruik van beeldschermen kan vermoeiend zijn. Heb je moeite met weer aan het werk gaan? Vraag dan een gesprek aan bij de bedrijfsarts. 

Heb je medicijnen nodig?

Bij erge pijn kun je paracetamol innemen. Houd de dosering aan die op de verpakking staat. Als je andere pijnstillers wilt gebruiken (bijvoorbeeld NSAID’s zoals ibuprofen), overleg hierover dan altijd eerst met je huisarts. Heb je een wond waar (straat)vuil in is gekomen, dan kan het nodig zijn om een tetanusprik te halen. Neem hiervoor contact op met je huisarts.

Bel met spoed 112 of je huisarts als je een hoofdverwonding hebt en gedragsverandering of uitval. Ook al is het ongeluk al even geleden.

Bel ook je huisarts bij:

·      Het vermoeden van een hersenschudding.

·      Hevige of toenemende hoofdpijn, aanhoudend overgeven of geheugenverlies.

·      Een val van hoogte (meer dan 1 meter).

·      Gebruik van bloedverdunners, zoals acetylsalicylzuur of acenocoumarol (Sintrom).

·      Een stollingsstoornis van het bloed.

·      Alcohol- of drugsgebruik.

·      Een diepere wond aan het hoofd die blijft bloeden of misschien gehecht moet worden.

·      Een vuile hoofdwond en je laatste tetanusprik is langer dan 10 jaar geleden.

·      Een bijtwond.

·      Het vermoeden van een kaakbreuk.

·      Een verwonding rondom het oog en last van:

o  Een bloeduitstorting rond beide ogen of een bloeding in of van het oog

o  Uitpuilen of juist indeuken van het oog

o  Slechter zien of dubbel zien

Bel je tandarts bij:

·      Losgeraakte en/of afgebroken tanden.

Bel ook met je arts bij twijfel, vragen of zorgen over je klacht. Ook als de klachten erger worden of veranderen, kun je het beste contact met je huisarts opnemen.

Bronnen

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Quin medisch specialisten, medisch onderzoekers en met gebruik van publieke bronnen.