Voetklachten

Wanneer heb je voetklachten?

Voetklachten komen veel voor. De klachten die je kunt hebben aan je voeten zijn bijvoorbeeld pijn, jeuk, tintelingen, een afwijkende stand, moeilijk kunnen lopen en afwijkingen aan de teennagels. Veruit de meest voorkomende oorzaak van voetklachten is het dragen van verkeerde schoenen die te klein zijn of weinig steun bieden. Ook overbelasting van de voeten is vaak een oorzaak. Verder kunnen bepaalde afwijkingen van de voeten, zoals een afwijkende stand,  leiden tot andere problemen van de voeten. Gelukkig gaan de meeste voetklachten over met rust, schoenadviezen (eventueel van de podotherapeut) en oefeningen. Hieronder zijn de meest voorkomende voetklachten beschreven.

Scheefstaande grote teen (hallux valgus)

Bij een hallux valgus groeit de grote teen scheef, richting de andere tenen. Vaak is er ook een knobbel bij het grote teengewricht, aan de zijkant van de voet. Een hallux valgus kan ontstaan door het dragen van verkeerde schoenen of door voetafwijkingen zoals bijvoorbeeld platvoeten. Bij een hallux valgus kun je pijn hebben op de plek van de knobbel of in de voorvoet. Door de stand van de tenen passen schoenen vaak niet goed, wat voor huidirritatie, eeltplekken en likdoorns kan zorgen. Sommige mensen lopen ook moelijker. In de loop van de tijd kan er artrose (slijtage) in de tenen ontstaan. As je geen klachten hebt, is behandeling niet altijd nodig. Belangrijk is dat je goede schoenen draagt. Als dit niet voldoende helpt kun je verwezen worden naar een podotherapeut, fysiotherapeut of orthopeed. Je kunt dan, afhankelijk van de oorzaak, geholpen worden met bijvoorbeeld teenspreiders, aanpassingen aan je schoenen, training voor voetspieren of zooltjes. Als deze behandelingen niet helpen kun je soms verwezen worden voor een operatie. Herstel van de operatie duurt tot 1 jaar.

Hamertenen en klauwtenen

Een hamerteen is een standsafwijking van de 2e, 3e of 4e teen. Hierbij is het gewricht tussen het eerste en tweede kootje van de teen gebogen waardoor de teen krom staat en lijkt op een hamer. Een andere standsafwijking van de tenen is een klauwteen. Hierbij is ook het gewricht tussen het middenvoetsbeentje en het eerste kootje gebogen. Deze standsafwijkingen kunnen verschillende klachten geven. Het gewricht en het bewegen van de teen kunnen pijnlijk zijn. Verder kun je last krijgen van eeltplekken en likdoorns door de ongewone stand van de tenen. Waardoor deze standsafwijkingen komen is niet helemaal bekend. We denken dat het kan komen door een andere afwijking van de voet zoals platvoeten, te korte pezen of verkeerde schoenen waarbij de tenen bekneld worden. Schoenadviezen, steunzolen en hulpmiddelen als hamerteenkussens kunnen helpen de pijn de verminderen. Soms is een operatie nodig om het probleem op te lossen.

Eeltplekken en likdoorns

Eelt is een verdikking van de huid, vaak onder de bal van je voet die zorgt voor bescherming. Soms krijgen mensen last eeltplekken, dit zijn plekken aan je voeten waar veel eelt groeit omdat op die plekken extra veel druk voorkomt. De extra druk kan komen door bijvoorbeeld te kleine of strakke schoenen, standsafwijkingen van de voet of overbelasting. Een likdoorn is een pijnlijke eeltplek die door de druk naar binnen groeit. Er ontstaat een soort eeltknobbel. Eeltplekken of likdoorns kunnen geen kwaad en verdwijnen vaak vanzelf als de druk van die plek af is. Als de plekken niet verdwijnen na het opvolgen van de adviezen, kan de huisarts een zalf voorschrijven die de likdoorn zachter maakt. Hierna kun je de likdoorn afschaven.

Ingegroeide teennagel

Bij een ingegroeide teennagel zijn de zijkanten van de nagel gebogen en groeit de teennagel de huid in. Meestal gaat het om de nagel van de grote teen. De huid kan gaan irriteren en ontsteken. Dan heb je pijn en is je teen dik en rood. Als je lange tijd een ingegroeide teennagel hebt, kan de huid beschadigen en bacteriën kunnen de wond binnen dringen. Dan kan er pus uit de zwelling komen. Een ingegroeide nagel kan komen door:

·      te kort of rond afknippen van de nagels,

·      een afwijkende vorm van de nagels,

·      schoenen die te strak zitten,

·      veel zweten aan de voeten,

·      een wond aan de grote teen door bijvoorbeeld stoten.

Het komt vaker voor bij jonge mensen. Een ingegroeide nagel is niet gevaarlijk. Het gaat meestal over met adviezen en een pedicure kan helpen. Als je last hebt van ‘wild vlees’ kan de huisarts dit aanstippen met zilvernitraat. Als je klachten niet beter worden en de ontsteking erger wordt, kan de huisarts ook een stuk van de nagel wegsnijden onder verdoving van de grote teen. Na deze ingreep moet je een paar dagen ruime schoenen dragen en mag je teen een paar dagen niet nat worden.

Voetschimmel en schimmelnagels

Als je last heb van voetschimmel, dan groeien er schimmels in de huid of de nagels. Schimmel die tussen je tenen zit, noemen we zwemmerseczeem. Je hebt dan kloofjes en wit-grijze schilfers tussen je tenen en de huid kan er jeuken. Je kunt ook voetschimmel hebben aan de voetzolen. Dit herken je aan schilferende, rode huid, soms met blaasjes en puistjes. Ook aan je teennagels kun je een schimmelinfectie hebben, dit noemen we ook wel ‘kalknagels’. Als je een schimmelnagel hebt, kan de nagel verkleuren, vervormen of loslaten. Voetschimmel is besmettelijk. Je kunt een schimmelinfectie oplopen van iemand anders nadat je bijvoorbeeld met blote voeten in een openbare ruimte bent geweest, zoals een zwembad. Niet iedereen krijgt dan meteen een schimmelinfectie. Je hebt een grotere kans om voetschimmel op te lopen als je last heb van zweetvoeten en slecht ventilerende sokken en schoenen draagt. Ook als je je voeten vaak met zeep wast of je huid beschadigd is heb je een grotere kans. Voetschimmel kan meestal goed worden verholpen met adviezen en medicijnen.

Platvoeten

Bij een platvoet is de boog aan de binnenkant van de voet ingezakt, waardoor je voeten letterlijk plat zijn. Platvoeten kunnen aangeboren zijn of ontstaan door overgewicht, ouderdom of na een zwangerschap. Ook kunnen sommige aandoeningen van de voet platvoeten veroorzaken zoals, reuma, artrose of pezen of zenuwen in je voet die beschadigd zijn waardoor je voet doorzakt. De klachten die je kunt hebben bij platvoeten zijn pijn aan de binnenkant van de voet en vermoeide voeten en enkels na het lopen en staan. Ook kan bij platvoeten de enkel naar binnen gekanteld zijn waardoor er een verkeerde stand van de benen ontstaat. Dit kan zorgen voor overbelasting van de knieën en zelfs rugklachten geven. Niet iedereen met platvoeten heeft klachten, maar na jaren kunnen klachten alsnog ontstaan. Daarom is het belangrijk om op tijd te corrigeren voor de stand met speciale schoenen of steunzolen.

Hielspoor

Onder de voet zit een sterke peesplaat, die loopt van het hielbeen naar de voorvoet. Deze peesplaat ondersteunt de voet en vangt tijdens het lopen de schokken op. Bij hielspoor is er verkalking op de peesplaat waar het hecht aan het hielbeen. Op de röntgenfoto kan dan een botvormig uitsteeksel aan het hielbeen worden gezien. Hielspoor ontstaat door overbelasting zoals bij:

·      lang staan,

·      overgewicht,

·      verkorte kuitspieren,

·      voetafwijkingen,

·      veel hardlopen op een harde ondergrond,

·      sporten zoals volleybal of tennis waarbij je veel springt,

·      dragen van schoenen met onvoldoende ondersteuning.

Niet iedereen met hielspoor heeft klachten. Je krijgt klachten als de peesplaat geïrriteerd of ontstoken raakt. Je hebt dan pijn aan de onderkant van je hiel, vooral bij staan en lopen, nadat je lange tijd hebt stilgezeten en nadat je uit bed stapt in de ochtend. Meestal gaat hielspoor over met adviezen en oefeningen. De meeste mensen met hielspoorklachten zijn binnen één jaar van hun klachten af.

Fat pad syndroom (beschadigd vetkussen)

Onder de hiel en voorvoeten zitten een soort vetkussentjes die tijdens het lopen schokken die de voet opvangt dempen. Hierdoor voelt het lopen prettiger aan. Deze vetkussentjes kunnen soms beschadigen, door bijvoorbeeld overbelasting of ouderdom. Mensen met overgewicht, een staand of lopend beroep en korte kuitspieren en achillespezen hebben een hogere kans op het krijgen van het fat pad syndroom. In culturen waarbij mensen veel op blote voeten lopen, komt het syndroom juist minder voor. Bij het fat pad syndroom heb je pijn onder de hiel, waardoor dit syndroom vaak wordt verward met hielspoor. Bij lichte beschadiging van de vetkussentjes valt de pijn nog mee, maar als de vetkussentjes bijna helemaal verdwenen zijn kun je continue pijn hebben. Met echografisch onderzoek kan de arts de vetkussentjes zien en de diagnose stellen. Helaas is de behandeling van het fat pad syndroom lastig. De vetkussentjes die verdwenen zijn komen nooit meer terug.

Tarsaal tunnelsyndroom

Het tarsaal tunnelsyndroom is een beknelling van een zenuw in de hiel, voorvoet of tenen. Deze zenuw heet de nervus tibialis en loopt via de achterkant van het been naar de enkel. Vanaf de enkel volgt de zenuw een kronkelige route. Het draait bij de enkel naar de binnenkant van de enkel en loopt samen met een slagader tussen drie spiergroepen. Met een stevige band aan de binnenkant van de enkel wordt dit alles bij elkaar gehouden, waardoor er een soort tunnel ontstaat. Deze tunnel noemen we de tarsaal tunnel. Een van de pezen waarmee de zenuw door de tunnel gaat, kan gaan zwellen door irritatie waardoor de zenuw weinig ruimte overhoudt en als het ware beklemd raakt. Hierdoor kun je pijn, steken of een doof of tintelend gevoel krijgen in de voet. De klachten zijn het ergst in de avond en de nacht en na lang staan of hardlopen. Er zijn verschillende oorzaken waardoor de zenuw bekneld raakt:

·      overbelasting van de voet, zoals bij mensen die veel hardlopen,

·      voetafwijkingen zoals bijvoorbeeld platvoeten,

·      artrose,

·      slechte schoenen.

Tarsaal tunnelsyndroom is meestal goed te behandelen. Klachten kunnen al verdwijnen na het volgen van de adviezen. Soms is hulp van een fysiotherapeut of podotherapeut nodig. In sommige gevallen kun je een injectie met corticosteroïden krijgen. Soms is zelfs een operatie nodig, waarbij de zenuw vrijgelegd wordt.

Morton neuroom

Een Morton neuroom is een zwelling van een zenuw in de voorvoet, meestal tussen de derde en vierde teen. Doordat deze zenuw bekneld wordt, ontstaat er irritatie en zwelling.. Hierdoor heb je pijn in je voorvoet die soms uitstraalt naar de tenen. Je kunt ook een doof of tintelend gevoel hebben in de voorvoet. De klachten worden erger bij actief bewegen zoals sporten of wandelen. De oorzaken van een Morton neuroom zijn niet precies bekend. Het kan mogelijk komen door:

·      slechte schoenen en zooltjes zoals te kleine schoenen, te smalle schoenen of hoge hakken,

·      gewrichtsaandoeningen zoals reuma, artrose of platvoeten,

·      overbelasting door bijvoorbeeld te lang sporten.

Meestal gaan de klachten van een Morton neuroom weg als de adviezen worden opgevolgd. Als de klachten aanhouden kun je soms schoenadvies of steunzolen krijgen van een podotherapeut. Heel soms helpen deze adviezen niet en is er een operatie nodig. Hierbij wordt het beklemde deel van de zenuw weggehaald uit je voet.

Wat kun je zelf doen?

Scheefstaande grote teen (hallux valgus)

Belangrijk is dat je goede schoenen draagt waarbij de tenen genoeg ruimte hebben. Ook bestaan er hulpmiddelen zoals opvulschuim tussen de tenen en spalkjes voor het corrigeren van de stand van de voet. Een podotherapeut of orthopeed kan hier meer adviezen over geven.

Hamertenen en klauwtenen

Draag schoenen met voldoende ruimte voor je tenen. Soms kunnen hamerteenkussentjes helpen om eeltvorming te voorkomen. Ook kan een steunzool soms helpen en de pijn verminderen. Een podotherapeut kan advies geven bij het aanmeten.

Eeltplekken en likdoorns

Draag goede schoenen die niet te strak zitten. Meestal gaan de eeltplekken en likdoorns dan vanzelf weg. Als dit niet helpt kun je een likdoornring kopen bij de drogist. Dit is een soort pleister met een gat in het midden, die je om de plek plakt waardoor de druk op die plek afneemt. Verder kunnen steunzolen soms helpen. Een pedicure kan ook helpen bij het behandelen van eeltplekken en likdoorns.

Ingegroeide teennagel

Zorg dat je je teennagels recht en niet te kort afknipt. Draag geen schoenen die te krap zitten. In een beginstadium kan een pedicure soms helpen. Baden van je voet in water met soda lijkt niet te helpen.

Voetschimmel en schimmelnagel

·      Zorg dat je niet op blote voeten loopt in openbare ruimtes, zoals zwembaden. Draag slippers.

·      Schimmels houden van vochtige plekken, dus droog je voeten goed af na het douchen. Doe dit vooral ook tussen de tenen.

·      Zorg dat je schone, goed ventilerende sokken en schoenen draagt.

·      Was je voeten zonder zeep.

Platvoeten

Het belangrijkste advies bij platvoeten is het dragen van goede schoenen met eventueel steunzolen die corrigeren voor de platvoeten. Dit kan ervoor zorgen dat de klachten minder worden maar helpt ook voorkomen dat je klachten krijgt door een verkeerde stand van de benen. Het is belangrijk dat je de schoenadviezen en de steunzolen krijgt van een podotherapeut.

Hielspoor

·      Houd rust en doe voorzichtig met sporten.

·      Zorg dat je stevige schoenen draagt. Soms kan een inlegzooltje helpen.

·      Verder kun je rekoefeningen doen van je kuit- en voetspieren.

·      Probeer afwisselend op harde en zachte ondergronden te hardlopen.

·      Zorg voor een goede warming-up voor het sporten.

·      Probeer af te vallen als je overgewicht hebt.

Fat pad syndroom (beschadigd vetkussen)

Behandeling van fat pad syndroom is erg moeilijk. Schoenadviezen, steunzolen en een voetroller kunnen misschien helpen. Ook adviseren sommige therapeuten om meer op blote voeten te lopen. Helaas is er geen bewijs dat deze adviezen echt werken.

Tarsaal tunnelsyndroom

Houd rust en probeer overbelasting te voorkomen. Zorg dat je goede schoenen draagt. Het dragen van steunzolen kan soms helpen. Vraag hiervoor advies aan een podotherapeut. Soms kan een nachtspalk ook de klachten verminderen.

Morton neuroom

Zorg ervoor dat je schoenen draagt die niet te klein of te smal zijn. Soms kunnen aangepaste steunzolen helpen. Vraag hierover advies aan een podotherapeut. Draag ook geen hoge hakken. Denk je dat je klachten komen door overbelasting, probeer dan rust te nemen.

Heb je medicijnen nodig?

Voor de meeste voetklachten heb je geen medicijnen nodig. Bij een aantal klachten kunnen medicijnen helpen of de klachten verlichten.

Bij de voetaandoeningen waarbij je last hebt van pijn, zoals hielspoor, fat pad syndroom, Morton neuroom of tarsaal tunnelsyndroom kun je paracetamol gebruiken tegen de pijn.

Houd de dosering aan die op de verpakking staat. Als je andere pijnstillers wilt gebruiken (bijvoorbeeld NSAID’s zoals ibuprofen), overleg hierover dan altijd eerst met je huisarts.

·      Bij hielspoor en tarsaal tunnelsyndroom kun je soms een injectie in de voet krijgen met corticosteroïden. Dit zijn ontstekingsremmers die kunnen helpen de klachten te verminderen.

·      Bij voetschimmel kun je de schimmel bestrijden met medicijnen. Er bestaan antischimmelmiddelen zoals crèmes, zalven en poeders die je kunt kopen bij de apotheek of drogist. Volg de aanwijzingen op de verpakking. Na 2 tot 4 weken moeten je klachten dan minder worden. Als de voetschimmel diep in de huid zit, kan de huisarts antischimmelpillen voorschrijven. Het zijn zware medicijnen die niet door iedereen gebruikt mogen worden. Overleg hierover dus altijd met je huisarts.

·      Bij schimmelnagels werken antischimmelcrèmes, -zalven en -poeders niet. Antischimmelpillen kunnen soms wel helpen. Helaas komt de schimmelnagel ook vaak terug.

Wanneer moet je de huisarts bellen?

·      Hallux valgus: als de pijnklachten snel erger worden of als je ook pijn krijgt aan je 2e teen of een andere teen.

·      Hamertenen en klauwtenen: als je veel pijn hebt aan je tenen waardoor je beperkt wordt of als je een verwijzing wilt voor een operatie.

·      Ingegroeide teennagel: als je teen erg pijnlijk is of als er pus uitkomt. Bel ook als je teen dik en rood wordt en meer pijn gaat doen nadat je een operatie aan je teen hebt gehad.

·      Voetschimmel of schimmelnagels: als je overweegt om antischimmelpillen te gebruiken. Bel ook de huisarts als je die pillen al gebruikt en je last krijgt van misselijkheid, jeuk, donkerbruine urine, geel-witte ontlasting of geel gaat zien.

·      Hielspoor: als de pijn na 4 weken nog niet minder is geworden.

·      Tarsaal tunnelsyndroom: als je de klachten herkent. Neem contact op met je huisarts zodat de juiste behandeling ingezet kan worden.

·      Morton neuroom: als de klachten niet weggaan na het opvolgen van de adviezen.

·      Bel ook de huisarts als je adviezen nodig hebt of een verwijzing voor een podotherapeut of fysiotherapeut.

Bel ook met je arts bij twijfel, vragen of zorgen over je klacht. Ook als de klachten erger worden of veranderen kun je het beste contact met je huisarts opnemen.

Bronnen

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Quin medisch specialisten, medisch onderzoekers en met gebruik van publieke bronnen.